Jerzy Sosnowski.

W numerze świątecznym „Gazeta Wyborcza” opublikowała dwa teksty dotyczące religii. Jeden – to artykuł fizyka, prof. Marka Abramowicza. Drugi – to esej (w każdym razie autor tak o nim mówi) Marcina Matczaka. Do dziś, a mija tydzień, nie milkną głosy na temat obydwu. Ten pierwszy, o przydługim tytule „Fizyka jest dziś o wiele bliżej uznania istnienia Boga jako aktywnego elementu obiektywnej rzeczywistości” jest rzetelnym i wyważonym przedstawieniem nieoczywistego pogranicza między nauką a religią. Wychodzi od…

Nie wiem, czemu, moje myśli zaczęły ostatnio krążyć wokół najdziwniejszej Wigilii, jaką miałem okazję przeżyć. Było to już prawie ćwierć wieku temu: tak się potoczyły moje losy, że spędziłem ją w pojedynkę w wynajętej kawalerce. Powstało z tego opowiadanie, które włączyłem do zbioru „Linia nocna” (tylko trochę zmyślając). Dziś emocje tamtego wieczoru – przyznaję, że dość skomplikowane – wygasły zupełnie; oglądam sobie zapamiętane z niego obrazy jak fotosy z filmu, który oglądałem raz, a że…

Zwierzę się z myśli mnie samego nieco krępującej, może nawet nie z „myśli”, ale z wrażenia – jednak zbyt wyrazistego, żebym mógł udać, że go nie odebrałem. Chociaż wiem, że rzecz jest co najmniej niezręczna. Mimo to chcę sprawdzić, czy udałoby mi się ją wyrazić tak delikatnie, jak tego wymaga. Zacznę od zastrzeżeń. Jestem zdecydowanie i bez wyjątku za samostanowieniem narodów. Do tzw. „kresów wschodnich” (brrr, chodzi przecież o suwerenne dziś państwa!) nie mam żadnego…

Małgosia była młodszą z dwóch sióstr mojego ojca. Dla dzieci nikt poza dziećmi nie jest młody, ale kiedy przychodziła do nas w odwiedziny, czuliśmy z siostrą szczególny élan, jaki jej towarzyszył. Zrobiłem krótkie rachunki i przestałem się dziwić: w moich najstarszych wspomnieniach nie ma trzydziestki. Wydaje mi się, że podczas spotkań rodzinnych lubiła z nami przebywać, jakby „stół dorosłych” ciągle ją jeszcze trochę nudził. Bawiła się z nami, nauczyła nas grać w tysiąca (przypis dla…

Przeczytałem „Zmierzch demokracji” Anne Applebaum (w przekładzie Piotra Tarczyńskiego, Warszawa 2020). Przeczytałem WRESZCIE – zarówno obłożenie obowiązkami, jak niechęć do widzenia w książkach towaru o krótkim terminie przydatności sprawiają, że rzadko czytam świeżynki. Jest to znakomicie napisana analiza „zwodniczego powabu autorytaryzmu”, wychodząca od sylwestrowego przyjęcia w 1999 roku, zorganizowanego przez Applebaum i Sikorskiego, z którego goście dziś już nie mogliby i nie chcieliby się spotkać. Nawet jeśli wymieniony w książce zestaw imprezowiczów trochę mnie dziwi,…

Gdyby żył, w roku mojego urodzenia miałby raptem 58 lat, ale to, że zginął na wojnie, odsyłało go w przeszłość baśniową. Miał status, mniej więcej, szewczyka Dratewki albo Zawiszy Czarnego, by już o dinozaurach nie wspominać. Wiedziałem, że zginął w obozie jenieckim, i to czyniło go postacią symetryczną dla drugiego mojego dziadka, którego zamordowano w Auschwitz. W domu właściwie się o nim nie mówiło; o ile dziadek Sosnowski bywał bohaterem jakichś opowieści z dzieciństwa mojego…

Przyjechała dzisiaj ekipa (sympatyczna i fachowa) z Antykwariatu Grochowskiego, żeby zabrać książki, które zalegają mieszkanie po rodzicach. Książki przejrzane już przez moją siostrę i przeze mnie. Książki, których wciąż było dużo, za dużo, żeby ekipa poradziła sobie z nimi na raz, a nawet na dwa razy (dalszy ciąg w piątek). Czekając na jej powrót, obfotografowałem rozmaite rzeczy, które towarzyszyły mi w dzieciństwie, ale raczej pora się rozstać (wyglądają realnie jeszcze gorzej, niż na zdjęciach, a…

„Ciotka [tzw. ciocia Marysia była tak naprawdę drugą żoną mojego ciotecznego dziadka] pokazuje mi fotografię Zosi, swojej córki [uczestniczki powstania]. Widzę ładną, szlachetną twarz z mrocznymi oczami, lekko zarysowanymi w łuk brwiami; może tylko szczęki zbyt mocne, ale dają one – przy pełnych wargach – efekt intrygującego barbarzyństwa. Dziewczyna jest uczesana w koronę, ma ciemne włosy. – To zdjęcie było robione już po wojnie, ma tutaj dwadzieścia lat – mówi ciotka. Przed chwilą opowiadała mi…

Postępek ten, jakkolwiek sam przez się nie jest zniewagą, ma przecież dla mnie coś niemiłego, z czego raczysz się señor wytłumaczyć. (Jan Potocki, Rękopis znaleziony w Saragossie, oprac. Leszek Kukulski, Warszawa 1956, s.50) To zdanie powinno wejść do kanonu, tłumaczącego psychikę zbiorową w naszym kraju. Chyba nie zawsze tak było. Ale w ostatnich latach, zapewne w związku z powszechnym dostępem do internetu, rozpleniło się w Polsce skryte a namiętne, nieomal seksualne upodobanie do bycia znieważonym….

Opowiem Wam inną historię, w duchu Szwejka wymieszanego z Zolą. Wczoraj w południe biorę sobie późnoporanny prysznic, rozmyślając radośnie o czekającej mnie audycji w RNŚ. Spłukałem właśnie mydło, robię pół kroku w stronę wyjścia z kabiny i wtem – lecę. Lecąc, przypomniałem sobie wszystkie doniesienia medialne w stylu „pośliznął się w brodziku i dokonał seppuku za pomocą wystającego kranu, o czym opowiada wstrząśnięta wdowa”, a także to, że za każdym razem, czytając podobne nagłówki, myślałem…